SINIR DIŞI EDİLME KARARINA ALTERNATİF: YURDU TERKE DAVET
- Genel Hususlar
Yabancı, verilen ikamet izni, çalışma izni, vize veya vize muafiyeti gibi belgelerle belirlenen süre içinde Türkiye’de kalmış olabilir. Bu süre geçtikten sonra, yabancının ülkeden ayrılmaması durumunda sınırdışı kararı alınabilir. Ancak, daha hafif bir önlem olarak mümkün olduğu takdirde, terk daveti uygulanabilir. Kanun gereği kendisi hakkında sınır dışı edilme kararı alınanlara sınır dışı kararında belirtilmek kaydıyla Türkiye’yi terk edebilmeleri amacıyla 15 günden az olmamak üzere 30 güne kadar süre tanınabilecektir.
- Terke Davetin Uygulanamayacağı Haller
Her koşulda yabancı hakkında “yurdu terke davet” kararı alınacağı söylenemez. Aşağıda sayılan yabancılar yurdu terke davet edilecekler arasında addedilmezler:
- Kaçma ve kaybolma riski bulunanlar,
- Yasal giriş kurallarını ihlal edenler,
- Sahte veya asılsız belge kullananlar bunlar ile ikamet izni almaya çalışanlar,
- Sahte veya asılsız belge kullananlar bunlar ile ikamet izni alanlar,
- Kamu düzeni veya kamu güvenliği açısından tehdit oluşturanlar.
Eğer yabancı Terör örgütü yöneticisi, üyesi, destekleyicisi veya çıkar amaçlı suç örgütü yöneticisi, üyesi veya destekleyicisi olanlar ve Kamu düzeni, kamu güvenliği ya da kamu sağlığı açısından tehdit oluşturan kimselerden ise buna yurdu terk adına davet verilmesi mümkün değildir.
- Terke Davet Edilen Yabancının Adresi
Yabancıların oturum/çalışma izni alabilmeleri için gereken şartlardan biri, kendilerine tebligata uygun adres kayıt sistemi (Mernis) üzerinde kayıtlı olan adres bilgisini sunmaları ve bu adresin gerçekten oturum amacıyla kullanılan adres olması gerekmektedir. Bu adreslerde ikamet etmediği tespit edilen yabancılar hakkında kaçma ve kaybolma riskinden bahsedilebilir. Her durumda verilen adresin doğru olması ve beyanların gerçeği yansıtması önemlidir. Aksi durum sınırdışı edilme sebebidir. Lütfen sınırdışı edilme sebeplerini daha detaylı inceleyen şu[Article-9 Sınırdışı Edilme ve istisnaları art-9] yazımızı inceleyiniz.
- Ülkeye Giriş Usülü ve İstisna
Ülkeye giriş için geçerli bir pasaporta sahip olmak, vizeye veya geçerli vize muafiyetine sahip olmak ve izin verilen sınır kapılarından/havalimanlarından giriş yapmak gerekmektedir. Ülkeye giriş yapmak isteyen yabancının yukarıdaki kriterlerden herhangi birine uymaması durumunda, yabancı giriş kurallarını ihlal etmiş sayılacaktır. Ancak yabancının uluslararası koruma talep ettiği ve geçici koruma rejimine tabi olduğu durumlarda izin verilen sınır kapıları dışından da ülkeye giriş yapabileceği unutulmamalıdır. Bu durumda, aciliyet sebebiyle yabancıya izin verilmektedir. Burada sınır kapısı olmayan yerlerden yapılacak bireysel/toplu girişler istisnadır.
Yabancı tanınan süre içerisinde, yurdu terk etmez ve kabul edilebilir bir mazerete sahip değilse hakkında valilik tarafından idari gözetim kararı alınacaktır. Yabancıya süre tanınmasından maksat ülkeyi terk etmesidir. Yabancı kendisi hakkında sunacağı mazeretin ülkede kalmasına gerek duyulacak ölçüde aciliyete neden olması gerektirmesidir. Örneğin yabancının çocuğunun kanser tedavisini kendi ülkesinde görememesi nedeniyle ülkede kalmasına izin verilmesi düşünülebilecektir. Burada gerekli sürekliliği bulunduran sebebi sunabilen yabancı için “insani ikamet izni” koşulları devreye girmelidir.
Yabancı hakkında verilen idari gözetim kararı mahkeme kararı veya valilik kanalıyla sonlanmış olsa dahi ülkede kalma nedeni olmadığından ülkeyi terke davet edilecektir. Hakkında sınırdışı etme kararı alınarak yurdu terke davet edilen yabancı hakkında gerekli kod girişi sağlanır(Ç-137). Yabancı kamu düzeni güvenliği açısından tehdit oluşturduğu durumlarda idari gözetim kararı sonlanacaksa ilgili birimlere ayrıca haber verilir. Yabancının kamu düzeni veya güvenliğine aykırı davranış ve tutumlarda bulunmasına ilişkin olarak istihbari bilgilerin değerlendirilmesi ve derlenmesi gerekmektedir. Valiliğin bu konuda kendiliğinden bir tasarrufu olamaz.
- Yabancının Terke Davet Edilmesi ve Terk Süresi
Yabancının ülkeyi terke davet edildiği süreçte artık yurtta kalma hakkı bulunmamaktadır. Yabancının ülkeyi terke davet edildiği hallerde ülke içerisinde geçirdiği zaman kendisine hak sağlamaz. Yabancı terke davet edildiği durumlarda artık ikamet veya çalışma izni başvurusunda bulunamaz.
Hakkında alınan sınırdışı kararı üzerine yabancıya yurdu terk davetiyle 15 günden az olmayan ve 30 günü geçmeyen bir mühlet verilmelidir. Yabancı hakkında verilen mühlete belirtilen sürede uymakla mükelleftir. Çıkış yapmak üzere gelen yabancı hakkında yurdu terke davet için verilen sürenin dolmasına bakılmaz, çıkışları hızlıca yapılır.
Yabancı hakkında;
- Yurdu terke davet süresi içerisinde olması ve
- İkamet ihlali cezalarını” ödemeleri kaydıyla haklarında “yurda giriş yasağı” kararı alınmaz, bu nedenle kod konulmaz. Yabancının gerçekleştirdiği farklı ihlallere yönelik verilen cezalar saklıdır.
Ancak yabancı hakkında verilen davet üzere belirtilen sürede ülkeden çıkış yapmazsa veya “ikamet ihlali cezasını” ödemediği durumda yabancı hakkında “ülkeye giriş yasağı” uygulanacaktır. Ülkeye giriş yasağının süresi yabancının ülkede ikamet izni olmaksızın kaldığı süreye bağlıdır. Terke davet edildiği süre içerisinde çıkış yapmadığı tespit edilenlerin sınır dışı etme işlemleri geri gönderme merkezinden gerçekleştirilir.
Sınır kapılarında ülkeye yeniden giriş işlemleri sırasında yabancının terke davet edildiği ile ilgili kaydına rastlanması halinde bu kayıt sınır kapısı tarafından resen kaldırılır. Bunun dışında farklı nedenlerle konulmuş giriş yasağı kayıtları varsa o kayda özgü düzenlemeler çerçevesinde hareket edilir.
Terke davet uygulamasının yukarıda sayılan tüm şartlarını taşıyan yabancının bu hükümlerden faydalandırılması esastır. Yabancı hakkında pasaportunun bulunmaması konuya engel teşkil etmez.
